Kultura i zdrowie psychiczne: co mówią badania
Każdy z nas zna to uczucie – poprawa nastroju po koncercie, wizycie w muzeum czy udziale w warsztatach. Teraz badania naukowe potwierdzają: uczestnictwo w kulturze naprawdę korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne. Udział w wydarzeniach artystycznych, tworzenie sztuki czy po prostu bycie częścią kulturalnego życia to nie tylko rozrywka. To sposób na obniżenie poziomu stresu, walkę z samotnością, a nawet złagodzenie objawów depresji i lęku.
Naukowcy wykazali, że kontakt ze sztuką ma mierzalny wpływ na zdrowie – wspiera rozwój poznawczy, chroni przed spadkiem formy psychicznej, a nawet obniża poziom hormonów stresu i poprawia nastrój w podobny sposób jak niektóre leki.
Mniej depresji, więcej radości
Jedno z największych badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii we współpracy z WHO pokazało, jak nawet okazjonalny udział w kulturze może wpłynąć na zdrowie. Okazało się, że uczestnictwo w wydarzeniach artystycznych co kilka miesięcy wiąże się z poprawą samopoczucia, zmniejszeniem bólu fizycznego i objawów depresji.
Na przykład, udział w zajęciach muzycznych lub występach teatralnych istotnie obniżał poziom stresu i poprawiał jakość życia uczestników. Przekładając to na codzienność – cotygodniowa próba chóru lub comiesięczna wizyta w galerii może sprawić, że poczujesz się spokojniejszy, bardziej pozytywny i otwarty na świat.
Takie aktywności dają przestrzeń na wyrażanie emocji i budowanie relacji z innymi – a to kluczowe elementy dbania o zdrowie psychiczne.
Relacje i poczucie sensu
Co ciekawe, badania pokazują również, że uczestnictwo w kulturze zmniejsza poczucie samotności. Wspólne działania, takie jak teatr amatorski, zajęcia taneczne czy warsztaty rękodzielnicze budują poczucie wspólnoty i przynależności.
W jednym z badań, obejmującym ponad 3000 młodych dorosłych, osoby zaangażowane w zajęcia artystyczne lub muzyczne deklarowały wyższy poziom szczęścia i poczucia sensu życia. Dla młodych ludzi to bardzo ważny sygnał – kultura może być przestrzenią wsparcia, nadziei i rozwoju emocjonalnego.
Nic dziwnego, że coraz więcej lekarzy i psychoterapeutów zaleca tzw. recepty społeczne – czyli np. zapisanie się na zajęcia plastyczne czy odwiedzenie muzeum jako uzupełnienie terapii. Sztuka pozwala się wyciszyć, oderwać od codziennych problemów, spotkać ludzi i lepiej zrozumieć własne emocje.
U osób starszych udział w wydarzeniach kulturalnych może spowalniać spadek funkcji poznawczych, a nawet zmniejszać ryzyko demencji.
Zdrowie psychiczne to coś więcej niż leczenie
Wszystkie te badania prowadzą do jednego wniosku: uczestnictwo w kulturze to nie tylko przyjemność – to realne wsparcie dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Sztuka może poprawić nastrój, zwiększyć pewność siebie, a czasem ograniczyć konieczność sięgania po leki.
Jak podkreśla prof. Daisy Fancourt z WHO Collaborating Centre for Arts & Health, kontakt ze sztuką pomaga w leczeniu zaburzeń psychicznych, a także odciąża system opieki zdrowotnej.
W świecie, gdzie coraz więcej osób zmaga się z lękiem, wypaleniem i samotnością, uczestnictwo w kulturze to prosta i dostępna droga do poprawy jakości życia.
Więc następnym razem, gdy wybierzesz się na koncert, zatańczysz na festiwalu czy sięgniesz po pędzel – pamiętaj: to nie tylko kultura. To też troska o siebie.
